“Toen ik aankwam bij de community, werd ik begroet door een menigte mensen. Wat mij na een tijdje opviel, was dat er ontzettend veel ’tantes’ waren van iedereen. Het leek wel alsof iedereen familie van elkaar was! Later ontdekte ik pas dat in de Afrikaanse cultuur elk moederfiguur wordt aangesproken als “auntie” door jongere mensen, ongeacht of je familie bent of niet. Ik had hier nog nooit zo over nagedacht!” 

Als je vanuit het Westen naar Afrika reist, krijg je ongetwijfeld te maken met cultuurverschillen. Het voorbeeld uit de vorige alinea gaat over een klein cultureel verschil, maar soms kan dit al voor verwarring zorgen.  Daarom willen we in dit blog de meest prominente cultuurverschillen benoemen waar je tijdens je reis tegenaan kunt lopen. Op deze manier ben je alvast iets beter voorbereid. Maar wees gerust, het is helemaal niet erg om te stuiten op de nodige cultuurverschillen; dat maakt je reis juist hartstikke leuk en interessant.

Disclaimer: voor je verder leest willen we vermelden dat Afrika enorm veel verschillende landen en culturen kent. Om deze reden kunnen we onmogelijk alle Afrikaanse landen generaliseren. Houd er rekening mee dat de punten die we hieronder noemen over het algemeen gelden en kunnen variëren tussen landen en culturen.

Westerse directheid

Heb je erover nagedacht dat cultuurverschillen al kunnen zitten in de manier waarop en hoe je communiceert met anderen? Gedurende jouw verblijf in Afrika heb je veel contact met de  lokale bevolking. Denk bijvoorbeeld aan de mensen die jij ontmoet op jouw project of op straat. Over het algemeen zijn Westerse mensen erg direct in hun manier van communiceren. Ze zeggen waar het op staat, omdat dit in het Westen de efficiëntste manier van communiceren is. In Afrika is dit niet het geval. Als je bijvoorbeeld aan een Keniaan de weg vraagt, zou hij jou liever een iets verkeerde richting opsturen, dan dat hij zou zeggen dat hij het niet helemaal zeker weet. Afrikanen zijn heel graag beleefd en vinden het in zo’n situatie moeilijk om te zeggen dat ze je niet kunnen helpen. Daarbij is Westerse humor ook vaak wat grover dan de Afrikaanse humor.

Als je je niet bewust bent van jouw directe manier van communiceren, kan je je voorstellen dat je als Westers persoon iemand misschien onbedoeld wat onbeleefder aanspreekt dan dat je zou willen. Probeer je hiervan bewust te zijn en kijk anders ook hoe andere mensen met elkaar communiceren.

‘Pole pole’ is de norm 

In Swahili betekent ‘pole pole’ langzaam. Waarom we je dit vertellen? Omdat “pole pole” echt een leefstijl is in de Afrikaanse landen. Dit betekent absoluut niet dat Afrikanen lui zijn, maar het is wel zo dat alles veel langzamer gaat dan in de Westerse landen. Vooral in het begin kan dit even wennen zijn, aangezien je als Westerse persoon gewend bent dat alles heel efficiënt en zorgvuldig verloopt. In Afrika kan het bijvoorbeeld wel eens voorkomen dat de mensen waarmee je hebt afgesproken te laat zijn, de spullen die je nodig hebt nog niet geleverd zijn of dat jij zelf te laat bent door het langzame openbaar vervoer. Dit kan heel erg wennen zijn, maar besef je dat je te gast bent in dit land en dat het het makkelijkste is om mee te gaan in de flow en in gedachten te houden dat wat vandaag niet lukt, morgen vast wel komt.

 

Collectief Afrika versus individualistisch Westen

In de inleiding hebben we het al gehad over de vele ‘aunties’ in de Afrikaanse cultuur. Maar wist je dat dit voortkomt uit het collectieve karakter van de Afrikaanse samenleving? Elke moederfiguur wordt beschouwd als ‘auntie’ en vrouwen spelen een belangrijke rol bij de opvoeding van kinderen, zelfs als ze niet direct familie zijn. Wees ook niet verbaasd als jij vaak wordt aangesproken als ‘sister’ of ‘brother’ – het is gewoon een teken van de sterke gemeenschapszin in Afrika.

Wat zo mooi is aan de Afrikaanse cultuur, is dat er door het collectieve karakter heel veel gastvrijheid heerst. De deur staat eigenlijk altijd voor je open en mee-eten is nooit een probleem. In tegenstelling tot de Westerse cultuur, waar gastvrijheid over het algemeen minder hoog in het vaandel staat. Dit komt voort uit het meer individualistische karakter van de Westerse cultuur, waarbij iedereen meer op zichzelf is aangewezen en er minder cohesie heerst.

Religie

In Afrika speelt religie een hele grote rol in het dagelijkse leven. Wist je dat het christendom en de islam de twee grootste religies zijn in heel Afrika? Zo is het bijvoorbeeld gebruikelijk om te bidden voor het eten, de bijbel te lezen en elke zondag naar de kerk te gaan. Deze kerkdiensten kunnen soms wel vier uur duren en worden gecombineerd met dans, muziek en lekker eten! Het bezoeken van de kerk wordt gezien als een uitje voor de hele familie. 

In het Westen speelt religie een veel minder grote rol. In Nederland is het zelfs zo dat bijna de helft (48%) van de bevolking zich atheïst (niet gelovig) noemt. Je kan je voorstellen dat een Afrikaans persoon heel raar opkijkt als jij zegt dat je niet gelovig bent. 

Kledingvoorschriften

In het Westen zijn wij erg progressief wat betreft kledingkeuzes. Als jij bijvoorbeeld in jouw hotpants en croptop langs de terrassen loopt, is er niemand die jou raar aankijkt. In Afrika is het echter niet sociaal geaccepteerd om in zulke korte kleding rond te lopen. Afrika is namelijk, vooral op het platteland, nog vrij conservatief in de kledingkeuzes. Het is netjes om kleding tot over de knieën te dragen en je schouders te bedekken. Daarbij is het niet geaccepteerd om je buik te laten zien. Als je uitgaat zou het wel mogelijk zijn, maar dit is wel afhankelijk van naar welke plek je gaat, dus vraag advies of ga de eerste keer wat meer bedekt gekleed om erachter te komen wat geaccepteerd is.

Respect voor ouderen en autoriteiten

Binnen de meeste Afrikaanse culturen is er vaak veel respect voor ouderen en autoriteiten. Dit betekent bijvoorbeeld dat grootouders veel invloed en zeggenschap hebben. Maar, in sommige andere Afrikaanse culturen worden ouderen juist weer gezien als ‘heksen’. Ook wordt er veel respect getoond voor mensen met autoriteit, zoals dokters. In het Westen worden wij daarentegen aangeleerd dat we vrijdenkers zijn en ons eigen oordeel moeten vormen. Het kan dus voorkomen dat we een andere mening hebben dan onze dokter en daarover willen discussiëren. Afrikanen zijn echter niet gewend aan deze benadering. Werk je als vrijwilliger of stagiair in een ziekenhuis, is het goed om je te realiseren dat hiërarchie nog erg belangrijk is.

Seksualiteit

In het Westen is er een grotere openheid en acceptatie als het gaat om praten over seksualiteit terwijl dit in Afrika minder gebruikelijk is. Bovendien is het niveau van seksuele voorlichting in Afrika vaak lager dan in het Westen. Hierdoor kan er nog steeds een gebrek aan begrip zijn over wat veilige seks inhoudt en hoe dit kan worden bereikt.

In veel Afrikaanse landen is homoseksualiteit en transgender verboden. Het is echter belangrijk om op te merken dat in sommige delen van het continent vooruitgang wordt geboekt met betrekking tot bescherming en erkenning van LGBT-rechten. 

Genderverschillen

Naast de verschillen in de openheid over seksualiteit, zijn er ook grote verschillen in genderrollen tussen het Westen en Afrika. In veel Afrikaanse landen zijn traditionele genderrollen nog steeds sterk aanwezig en geaccepteerd, wat betekent dat mannen en vrouwen verschillende rollen en verantwoordelijkheden hebben.

In sommige Afrikaanse culturen wordt van vrouwen verwacht dat ze voor het huishouden zorgen en voor de kinderen zorgen, terwijl mannen verantwoordelijk zijn voor het inkomen en het beschermen van het gezin. Deze genderrollen kunnen ook van invloed zijn op relaties en seksualiteit. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld minder autonomie hebben in hun relatie.

Conclusie

Tijdens jouw reis in Afrika zul je veel culturele verschillen tegenkomen omdat je opgegroeid bent met andere normen en waarden dan Afrikaanse mensen. Het is belangrijk om deze verschillen in gedachten te houden en respect te hebben voor de manier waarop zij leven. Wees open-minded en toon interesse in hun cultuur en gewoontes. Door jezelf vertrouwd te maken met de lokale gebruiken en tradities, kun je beter communiceren en verbinding maken met de lokale bevolking. Dit zal alleen maar in je voordeel werken tijdens jouw reis! En soms is de term; we agree to disagree ook helemaal prima.

Volg je ons al?

Volg je ons al op Facebook of Instagram? Bijna dagelijks plaatsen we inspirerende foto’s of houden we je op de hoogte van onze activiteiten. Ook op YouTube plaatsen we regelmatig video’s waardoor jij een kijkje kan nemen in het dagelijks leven bij onze projecten in Afrika. Doen hoor! Wil jij je nog beter voorbereiden op jouw reis naar Afrika? Lees dan ook onze blog over de 5 dingen die je kunt verwachten tijdens jouw reis naar Afrika.